Những phản ứng trái ngược trước sự trở về của al-Hakim
Ông Ayatollah Mohammed Bakr al-Hakim. |
Ngay từ khi ở cửa ngõ Iraq – Iran, ông al-Hakim, thủ lĩnh Hội đồng tối cao cách mạng Hồi giáo Iraq (SCIRI), đã được hàng trăm người không quản gió bụi tới chào đón và hộ tống về thành phố Basra. Rồi sau đó hàng chục nghìn người đổ dồn về sân vận động của đô thị lớn nhất miền nam, để được tận mắt chứng kiến và lắng nghe vị giáo sĩ phát đi thông điệp, dù tiếng tung hô của đám đông lấn át những điều ông al-Hakim nói. Nhiều phụ nữ trong bộ áo choàng đen abayas cũng tụ tập bên ngoài, mang theo poster của al-Hakim.
Hikfi Fallah, một tài xế taxi, không giấu nổi cảm xúc: “Chúng tôi đã chờ đợi sự trở về ông từ lâu lắm rồi. Tất cả chúng tôi đều mong ông trở thành tổng thống. Trong mơ tôi cũng hô khẩu hiệu: Nói có với Hakim! Nói có với Hồi giáo! Nói có với tự do!”.
Trong bài phát biểu của mình, vị thủ lĩnh giãi bày một cách chừng mực: “Tân chính quyền phải tôn trọng những đặc tính làm nên dân tộc Iraq. Chính phủ mới sẽ phải do người Hồi giáo cai quản, nhưng sẽ mang hơi hướng hiện đại để hợp với xu thế phát triển của thế giới hiện nay. Chúng ta sẽ không để cho đạo Hồi cực đoan hiện diện, mà đó sẽ là một chế độ Hồi giáo độc lập, công bằng và tự do”.
Không có người Mỹ nào trong đám đông náo nhiệt ở sân vận động Basra, nhưng không nghi ngờ rằng Washington cũng chăm chú lắng nghe không kém những người trực tiếp có mặt dưới cái nắng như thiêu như đốt.
Liên quân tỏ ra lo ngại bởi lẽ ngay từ khi vượt biên giới Iran, đặt chân lên đất Iraq, al-Hakim đã thể hiện quan điểm muốn tìm một vai trò mới ở quê hương. Ngoài ra, thái độ của nhà lãnh đạo này có thể sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới việc tạo nên một hình ảnh mới của chính phủ Iraq là mang tính thế tục, dân chủ theo kiểu phương Tây như Mỹ mong muốn, hoặc trở thành mối quan ngại chính của Washington nếu nó mang tinh thần, kiểu cách hoạt động chính trị thần quyền bài Mỹ như ở Iran.
Có tin đội quân ủng hộ của al-Hakim, gồm khoảng 10.000 binh sĩ với cái tên Lữ đoàn Badr, được Iran đào tạo, đã quay trở lại Iraq và bắt đầu gây dựng cơ đồ. Do nhiều năm sống lưu vong ở Iran, al-Hakim được sự hậu thuẫn của các giáo sĩ hàng đầu ở nước này. Mỹ lo ngại nước cộng hoà Hồi giáo láng giềng sẽ sử dụng al-Hakim để thổi vào Iraq những luồng tư tưởng chống đối liên quân.
Khoảng 60% trong số 24 triệu người Iraq là người Hồi giáo theo phái Shiite. Tuy nhiên, thời kỳ Saddam Hussein còn ngự trị, chính quyền gồm phe Sunni thiểu số, luôn áp đặt và lấn lướt. Nay, khi chế độ cũ đã tàn, đã đến lúc phe Shiite đứng lên. Cũng giống những nhóm người Shiite khác, SCIRI ủng hộ chính quyền Hồi giáo và phản đối một chính phủ do Mỹ sắp đặt ở Iraq.
SCIRI vốn nhận được sự bảo vệ và chở che từ Iran kể từ năm 1980. Thời Bill Clinton còn là tổng thống Mỹ, SCIRI từng thẳng thừng từ chối nhiều triệu USD từ Washington. Chính quyền Bush dường như vẫn đang ở giữa hai dòng nước và chưa định hình rõ quan điểm đối với al-Hakim.
Bá Thùy (theo CSM)